|
Adet düzensizlikleri ve anormal kanamalar kadın hastalıkları ve doğum hekimine başvuranlar arasında en ön sıralarda yer alan bir sorundur. Adet düzensizlikleri yapan sebepler yaş gruplarına göre değişiklik gösterebilir. Sik rastlanan sebepleri aşağıya çıkartılmıştır.
YENİ DOĞAN DÖNEMİ
Anneden geçen hormonların, doğum sonrası bebeğin kanında hızla seviye kaybetmesi neticesi, kız bebeklerde bazen vajinal kanama olabilir.
OYUN ÇOCUĞU DÖNEMİ
Bu dönemde sıklıkla kanama yapabilen sebepler arasında oyun sırasında vajene yabancı cisim yerleştirilmesi, anneye ait doğum kontrol hapı gibi hormon ilaçlarının içilmesi sayılabilir.
GEÇ ÇOCUKLUK DÖNEMİ
Bazen erken puberte (ergenleşme) dediğimiz durum olur ki; sebepleri arasında vücudun bazı bölgelerinde tümör oluşumu, hormon bozuklukları rol oynayabilir. Bu dönemde de yine yabancı cisim ve hormon ilaçlarının içilmesi rol oynayabilir. .
ADÖLESAN DÖNEMİ
Jüvenil kanama (disfonksiyonel kanama) hormonal aksin uygunsuz çalışmasına bağlı kanamalardır. Genellikle yumurtalıklardan yumurta oluşumu ve buna bağlı olarak da hormon üretiminde yetersizliklerle (progesteron hormonu) karakterizedir. bazen yoğun kanmalar bir kaç hafta sürebilir. Tedavide eksikliği olan hormonun yerine konması seklinde tedavi yapılır. Bu dönemde hormon preperatlarını kullanırken çok dikkatli olmak gerekir. Çünkü henüz büyüme çağında bulunan çocuklarda yoğun hormon kullanımı büyümeyi durdurabilir.
ÜRETKEN DÖNEM
Bu dönemde en önce akla gelmesi gereken adet dışı kanama sebebi, gebeliklerdir. Gebelikte normalde kanama olmaz. Ancak bazı gebeliklerde düşük tehlikesi, çok erken düşüklerin olması, dış gebelikler erken gebelikte kanama sebebi olarak karsımıza çıkabilir.
Gebeliğin daha ileri dönemlerinde çocuğun esinin doğum kanalının alt kısımlarına yerleşik olması, esin erken ayrılması kanama sebebi olabilir.
Yumurtlamanın düzgün olmamasına bağlı kanama bozuklukları da yine bu dönemde görülebilir.
Rahimin en iç tabakası olan endometriumun aşırı kalınlaşıp sonra yoğun kanamalarla döküldüğü hiperplaziler yine yumurtlama bozukluklarına bağlı olarak gerçekleşebilir. Rahim içinde yerleşik kanserler de kendini kanama ile gösterebilir.
Dışardan kullanılan bazı ilaçlar kanama düzensizliği yapabilir. Özellikle düşük hormon miktarları içeren bazı doğum kontrol hapları böyle kanamaya yol açabilir. Aylık veya üç aylık korunma iğneleri de ayni şekilde kanama bozukluğu yapabilir.
Süt hormonu bozuklukları da seyrek adet olma, sik adet olma, az adet olma gibi düzensizliklere yol açabilir.
RAHİMİN KENDİ HASTALIKLARI
Vajende bulunabilen bazı hastalıklar, vajinal kanser çok seyrek görülür, adet dışı kanamalar yapabilir. Rahim ağzında kolay kanayabilen yaraların varlığı , yine seyrek olarak rahim ağzı kanserleri sebep olabilir. Rahim içinde yerleşik polip veya myom dediğimiz urlaşmalar da adet kanamsında uzama veya adet dışı kanamalar yapabilirler. Rahimin adale tabakası içinde bulunan myomlar, rahim kasılmasını bozarak daha uzun adet sürelerine sebep olabilirler.
ÜRETKEN ÇAĞ SONLARI
Disfonksiyonel kanamalar (yumurtlamanın bozulması ve yumurtalıktan uygun hormon üretiminin olmaması durumlarında ortaya çıkabilir).
Rahim iç tabasında hiperplazi dediğimiz tabakalaşmalar bu dönemde karsımıza çıkabilir. Hiperplazi sonrası kanserleşme riski açısından bu hastaların çok iyi incelenmesi, biyopsi yapılması (parça aldırmak) gereklidir.
MENOPOZ SONRASI
Menopoz sonrası kanama olması kesinlikle kanser açısından incelenmeyi gerektirir.
Vücudun hormonsuz kalması da bazen kanama sebebi olabilir (atrofik kanama).
Adet düzeninin sağlanmasında beyinin de önemli rolü vardır. Stresler, psikolojik sıkıntılar, iklimsel etkiler bazen adet düzenini değiştirebilir. Ancak üretken dönemde öncelikle gebelikle ilgili sorunun ortadan kaldırılması gereklidir.
Adet dışı kanamaların her türlüsünde mutlaka muayene olunmalıdır. Hekim muayene sonrasında gerekliyse smear (sürüntü) , ultrason ve endometrial biyopsi alır, gerekli olgularda hormon incelemelerini ister.
|
